در این مطلب به بررسی محصولاتی می پردازیم که به کمک پرتو لیزر کار اندازه گیری و محاسبه مشخصات گوناگون را انجام می دهند. از آنجایی که به خاطر کاربردهای گسترده و در عین حال سادگی استفاده، این دستگاه ها طرفداران فراوانی در سالیان اخیر جمع کرده اند، پرداختن به آنها می تواند برای کسانی هم که آشنایی کمتری با این ادوات دارند مفید باشد. با ما همراه باشید.
چرا ابزار لیزری طرفدار دارد؟
مدارک باستان شناسی تأیید می کنند که چند هزار سال از به کارگیری ادوات اندازه گیری در انواع مختلف می گذرد. وسایلی مانند شاغول ثمره قرن ها تلاش انسان برای استفاده از نور خورشید، جاذبه، اصول هندسی و… به منظور تضمین دقیق بودن ابعاد سازه ها و محصولات هستند. با این حال در دوران مدرن و با معرفی ابزار لیزری، فصل جدیدی در خصوص اندازه گیری آغاز شده است که مهمترین ویژگی ها و برتری های آن بر ابزارهای قدیمی عبارتند از:
- دقت بالا
- سرعت بالا در اندازه گیری
- سهولت یادگیری و استفاده
بر این اساس، گرچه ابزارهای اندازه گیری از این نوع چندان متنوع نیستند اما نیازهای مختلفی را پوشش می دهند.
مهمترین ابزارهای اندازه گیری لیزری
به خاطر نحوه کاربرد و همچنین گستره وسیع نیازهایی که این ادوات پاسخ می دهند، در بازار ایران ابزارهای اندازه گیری که از نور لیزر بهره می برند کم تعداد اما موثر هستند. در حال حاضر بازار داخلی میزبان دو دسته از این نوع است:
- متر لیزری
- تراز لیزری
- حرارت سنج
متر لیزری یکی از تجهیزات کاربردی و سبک است که به راحی قابل حمل بوده و تنها با گرفتن آن به یک سمت معین، با شرط اینکه دیوار یا سطح صاف دیگری برای برگشتن پرتو وجود داشته باشد، به راحتی می توان فاصله میان دو نقطه را بدست آورد. عملکرد آن برای نجاران، بناها، کابینت سازان و دیگر مشاغلی که با اندازه گیری فواصل کوتاه و متوسط سروکار دارند بسیار ایده آل است.
اما محصولی که از متر بیشتر مورد توجه قرار می گیرد، تراز از این نوع است. پرتوهای خروجی از لیزر این دستگاه به طور عمومی یکی در راستای افقی و دیگری در راستای عمودی قرار می گیرد. این دو خط عمود بر هم، در محل تلاقی خود نقطه های شاغولی در مقابل دستگاه ایجاد می کنند. از این محصول مدل های متعددی در بازار وجود دارد که برخی پرتوهای سبز و برخی پرتوهای قرمز رنگ تولید می کنند. نحوه کنترل هم دسته بندی مشخصی دارد و دو مدل دستی و خودکار را می توانید پیدا کنید. مدل هایی که سیستم تنظیم خودکار دارند می توانند خودشان را با موقعیت تطبیق دهند، اما مدل هایی که فاقد این سیستم هستند باید به صورت دستی به کمک ترازهای حبابی تعبیه شده روی آنها تنظیم شوند.
حرارت سنج ها هم از نظر نحوه استفاده بسیار به متر نزدیک هستند، اما به جای محاسبه فاصله تمرکز آنها بر روی تعیین دمای سطحی که به سمت آن گرفته شده اند. این دستگاه به خصوص کاربردهای صنعتی دارد و اگر کارگاهی در زمینه ذوب و شکل دهی مواد و فلزات کار کند، بعید نیست که از یک حرارت سنج باکیفیت به کرات استفاده کند.
نحوه عملکرد ابزارهای اندازه گیری لیزری
عملکرد ابزارهایی از این دست نیازمند یک جزء تولیکننده نور لیزر است که در خصوص مترها و ترازها، این وظیفه به دیودهای نوری خاصی سپرده می شود که اغلب آنها را با نام LED می شناسیم. بعید است پیش از این با کاربرد آنها در ساعت های دیجیتال، صفحه نمایش تلویزیون های مدرن یا ریموت کنترلرهای راه دور آشنا نشده باشید. در LEDها الکترون ها بر اثر جریان برق ناشی از یک باتری تحریک شده و یک پرتو نوری ایجاد می کنند. سپس دیود نورهای به وجود آمده را جمع آوری کرده و در یک جهت معین متمرکز می کند و به این ترتیب یک پرتو لیزر را شکل می دهد. هرچه دیود بزرگتر باشد، پرتوی تولیدی هم بزرگتر خواهد بود و عرض بیشتری خواهد داشت. بسته به اینکه چه کاربردی مد نظر شماست، با ضخامت اشعه متفاوتی روبرو می شوید، اما در تجهیزات اندازه گیری اغلب حد و حدود معینی وجود دارد و پرتو نباید از میزان خاصی ضخیم تر شود، چون در این صورت دقت خود را از دست می دهد.
نتیجه گیری:
در این مطلب نیم نگاهی به تاریخچه و علت محبوبیت کنونی ابزاراندازه گیری لیزری داشتیم و بحث کردیم که چه ابزارهایی در بازار از این سیستم برای عملکرد خود استفاده می کنند، ویژگی های کلی هر کدام چیست و چگونه پرتو لیزر را برای هدف طراحی خودشان تولید می کنند. امیدواریم آشنایی با این مسائل بتواند به صنعتگران و مشاغلی که ارتباط مستقیم با اندازه گیری و محاسبه دارند کمک کند تا انتخاب های بهتری داشته باشند و در کار خود با سختی کمتری روبرو شوند.
