کاربرد آچار گشتاور سنج
به آچار گشتاور سنج، آچار ترکمتر، آچار تورک، آچار ترک و ترکرنچ نیز گفته می شود. کاربرد این ابزار برای اطلاع از میزان سفت شدن پیچ و مهره ها می باشد. همان طور که می دانید، اتصال قطعات دستگاه‌های صنعتی و ماشین آلات مختلف توسط پیچ و مهره صورت می گیرد.
پیچ‌های مختلف بر اساس کاربردی که دارند، دارای گشتاور معینی هستند که این میزان توسط طراح ماشین آلات محاسبه می شود که آن عدد مناسب‌ترین گشتاوری است که می توان به پیچ ها اعمال کرد.آچارهای گشتاور سنج بیشتر برای اتصال قطعات ماشین آلات مورد استفاده قرار می گیرند، اما در کارهایی که مقدار مشخصی گشتاور بر روی پیچ یا مهره لازم باشد نیز قابل استفاده است.
با استفاده از این ابزار می توان پیچ و مهره ها را به اندازه معینی سفت کرد تا از بیش از حد سفت شدن و شل بسته شدن آنها جلوگیری شود. در واقع اگر گشتاور یا نیروی اعمالی برای سفت کردن یک پیچ کمتر از حد لازم باشد، ممکن است بتدریج شل شود و اگر گشتاور اعمالی بیش از حد لازم باشد، ممکن است قطعات متصل به هم از یکدیگر جدا شوند. در این صورت باید برای سفت کردن اتصالات از گشتاور سنج استفاده نمود.
از این ابزار در صنایع و مشاغل مختلفی استفاده می شود که از جمله آن می توان به صنعت خودرو اشاره نمود چرا که برای تامین ایمنی افراد، باید برای همه اتصالات خوردو مقدار مشخصی گشتاور استفاده شود.
نحوه کار با آچار گشتاور سنج
آچار گشتاور سنج برای اندازه گیری و اعمال مقدار گشتاور طراحی شده است. این آچارها از یکی از دو سیستم (سیستم چشمه کالیبره شده یا انحراف پرتو) برای تشخیص میزان گشتاور استفاده می کنند. نحوه کار با این آچارها در زیر آمده است:
- برای کار با این آچارها باید از آچار کالیبره شده استفاده نمایید که توسط یک برچسب بر روی آن مشخص شده است.
- این آچارها یک قفل دارند که باید آزاد شوند. وقتی قفل آزاد شد، میتوان دسته را چرخاند تا عدد روی دسته و خط مرکزی مقابل یکدیگر قرار گیرند.
- بعد قفل را بزنید تا از تغییر تنظیمات حین استفاده از آچار جلوگیری شود.
- وقتی کارتان با آچار تمام شد، درجه بندی را روی کمترین مقدار قرار دهید تا روی دقت اندازه گیری های بعدی تأثیر نگذارد.
- با تغییر تنظیمات ابزار می توان گشتاور اعمالی را افزایش یا کاهش داد.
- برای افزایش میزان گشتاور دسته را در جهت عقربه های ساعت و برای کاهش میزان گشتاور آن را در خلاف جهت عقربه های ساعت چرخش دهید.
نحوه مراقبت از آچار گشتاور سنج
- پس از هر بار استفاده، درجه آن بر روی عدد صفر تنظیم نمایید با این کار به کالیبره ماندن آچار کمک خواهید کرد.
- مراقب باشید تا آچار از دستتان نیفتد و ضربه ای به آن وارد نشود به دلیل اینکه از وضعیت کالیبره بودن خارج می شود.
- از باز کردن پیچ های قفل شده با این آچار خوداری کنید به دلیل اینکه به سیستم ترکمتر آن صدمه وارد می شود.
- هرگز پیچ ها را گریس کاری و یا روغن کاری نکنید چرا که به درستی میزان گشتاور اعمال شده را نشان نمی دهد.
- قبل از استفاده از این ابزار می بایست هرگونه کثیفی و زنگ زدگی را از رزوه های پیچ و مهره ای بزدایید.
- پیچ ها باید در دو مرحله سفت شوند،در مرحله اول تا نصف گشتاور مد نظر و در مرحله دوم اعمال کامل گشتاور.
انواع آچار گشتاور سنج
تفاوت اصلی بین انواع آچار گشتاور سنج نحوه مشخص کردن گشتاور و سهولت در استفاده از آنهاست.
این آچار ها به چند دسته کلی قابل تقسیم اند:
- دستی Torque wrenches
- هیدرولیک Hydraulic Torque Wrenches
- بادی یا پنوماتیک Pneumatic Torque wrenches
- برقی Electric Torque Wrenched
انواع آچار گشتاور سنج دستی
- شاهینی Beam Style
- تقه ای Click type
- ساعتی Dial
- دیجیتال Digital
- اسلیپری Slip Torque Wrench
- کمرشکن Break-Over Torque Wrench
- قابل تعویض یا جدا شدنی Detachable / Interchangeable Head Torque Wrench
راهنمای زیر برای کمک به کاربران مبتدی و کهنه کار برای مقایسه انواع مختلف آچار گشتاور سنج طراحی شده است. وقتی که بدانید کدامیک از این موارد مورد نیاز شماست، پیدا کردن بهترین آچار گشتاور سنج، ساده تر خواهد بود.
شاهینی Beam Torque Wrench
- کار با آن ها ساده بوده و قیمت پایینی دارند.
- دارای یک درجه بندی می باشند و وقتی به میزان گشتاور مناسب رسید بر روی آن عدد متوقف می شود.
تقه ای Click-Type Torque Wrench
- دارای یک اهرم فنری است که با چرخاندن دستگیره قابل تنظیم است.
- زمانی که به گشتاور مورد نظر رسید، اهرم از هم باز شده و یک صدای تقه ایجاد می شود.
ساعتی Dial Torque Wrench
- از دقیق ترین ها نوع آچار ترکمتر به شمار می رود.
- کار با این نوع آچار در فضاهای کوچک سخت است چرا که عرض بیشتری دارد.
- در صنعت خودرو، در صنایع دفاعی و هوافضا کاربرد دارد.
دیجیتال Electronic / Digital Torque Wrench
- نام دیگر آن آچار ترکمتر الکترونیکی است.
- با استفاده از سنسور الکترونیکی کار می کند.
- میزان نیروی چرخشی وارد شده را اندازه گیری نموده و از طریق صفحه نمایش به کاربر نشان می دهد.
اسلیپری Slip Torque Wrench
- نام دیگر این ابزار، آچار ترکمتر رد کن می باشد.
- بعد از اعمال مقدار معینی گشتاور، سر می خورد. بعد از سر خوردن، گشتاور به طور کامل برداشته می شود.
- با ادامه دادن حرکت چرخشی دوباره گشتاور اعمال می شود.
کمرشکن Break-Over Torque Wrench
- قابلیت محکم کردن انواع مختلف اتصالات را دارد.
- پس از رسیدن به میزان گشتاور مناسب، از ناحیه لولا خم می شوند.
- قابل استفاده در فضاهای تنگ و کوچک می باشند.
قابل تعویض Detachable / Interchangeable Head Torque Wrench
- به صورت مجموعه ای با یک سر جغجغه ای استاندارد و انواع مبدل ها عرضه می گردند.
- سری ها در اندازه های مختلف درون مجموعه عرضه می گردند.
- دارای اندازه های مختلف سری های قابل جدا شدن می باشند.
- بسیار پر کاربرد و مقرون به صرفه هستند.
- مناسب برای بستن پیچ و مهره ها در فضاهای تنگ می باشند.
هیدرولیک Hydraulic torque wrench
- مناسب استفاده در مکان های صنعتی می باشند.
- با استفاده از نیروی هیدرولیک می توانند به میزان گشتاور مورد نیاز برسند.
بادی Pneumatic Torque Wrench
- گشتاور خروجی با کنترل فشار هوا تنظیم می شود.
- این آچار لرزش بسیار کم و دقت بالایی دارد.
- با استفاده از چرخ دنده ها کار می کند و فاقد حرکات ضربه ای می باشد.
سایز آچارهای گشتاور سنج
از آچار ترکمتر یا گشتاور سنج در صنایع مختلف استفاده می شود و برای انجام کارهای مربوط به خودرو چهار سایز متفاوت وجود دارد که در ادامه به معرفی آها خواهیم پرداخت. به طور کلی باید گفت سایز این آچارها با دامنه ی گشتاوری مطابقت دارد و به صورت فوت-پوند برای پیچ های سایز استاندارد پیچ ها و نیوتون متر برای پیچ های متری استفاده می شود.
لازم به ذکر است که هر چه سایز گشتاور افزایش یابد سایز آچار نیز هم افزایش می بابد که این امر سبب پایین آمدن قدرت مانور در فضاهای کوچک می شود.
ترکمتر ۱/۴ درایو
مناسب پیچ و مهرهای خیلی کوچک با دامنه گشتاوری ۵۰ تا ۲۵۰ اینچ-پوند یا ۴ تا ۲۱ فوت-پوند
ترکمتر ۳/۸ درایو
مناسب پیچ و مهره های اتومبیل ها و کامیون های کوچک با دامنه گشتاور ۱۵ تا ۷۵ فوت-پوند
ترکمتر ۱/۲ درایو
مناسب پیچ و مهره های بزرگتر مانند فنربندی، پایه موتور، گیریبکس با دامنه گشتاور ۳۰ تا ۲۵۰ فوت-پوند
ترکمتر ۳/۴ درایو
مناسب انجام کارهای ویژه مانند باز و بسته کردن پیچ مرکز تایر لاستیک
نتیجه گیری:
به دنبال محصولی باشید که مناسب کارتان باشد و بتواند نیازتان را پوشش دهد. برای این منظور حتما باید قبل از اینکه اقدام به خرید نمایید، تحقیق و بررسی کنید که کدام یک از مدل ها را باید خریداری نمایید. برای اینکه بتوانید بهترین محصول را انتخاب کنید، می توانید از مشاوران مجرب فروشگاه آنلاین ابزار ، دکتر ابزار نیز کمک بگیرید.
در موقع خرید، آچاری خریداری نمایید که بتواند مدت ها بدون هیچ مشکلی برایتان کار کند. برای این منظور به دنبال ابزار ارزان قیمت نباشید، ابزاری بخرید که مدت ها برایتان کار کند.
