مته کم کن چیست و چه کاربردهایی دارد؟
نجاری یکی از مشاغل قدیمی و کهن است که از سالیان دور با ابزارهای مختلفی عجین بوده و ادوات متنوعی در آن کاربرد داشته اند. برخی از این ابزارآلات به مرور زمان منسوخ شده اند، در حالی که برخی دیگر به تازگی و با پیشرفت فناوری جایی برای خود در میان فعالان و استادکاران این عرصه باز کرده اند. مته ها جزو ادواتی هستند که گرچه زمان چندانی از ورود آنها به این حوزه نمی گذرد، اما در همین زمان اندک در مدل ها و نمونه های مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند. یکی از این مدل ها مته کم کن است، ابزاری کاربری که به طور مخصوص برای ایجاد سوراخ های مربع شکل طراحی شده است. سوراخ مذکور بین استادکاران و نجاران با نام کام شناخته می شود و دستگاه کم کن نیز برای ایجاد آن و همچنین زبانه ها به کار می رود.
با وجود اینکه به وضوح این ابزار فوق العاده تخصصی است و کاربرد بسیار محدودی دارد، با این حال استفاده از آن کاربرد فراوانی دارد. طراحی آن به گونه ای است که رابط کاربری بسیار آسانی در اختیار مصرف کنندگانش قرار می دهد، اما همچنان دانستن اینکه دستگاه مورد نظرتان قادر به چه کارهایی است و چطور باید از آن بهره برداری کنید، اهمیت فراوانی دارد. در این مطلب تلاش می کنیم به مته کم کن بپردازیم و ویژگی های آن را به طور خلاصه بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
معرفی انواع مته کم کن
به طور کلی، این نوع وسیله کاربردی در نجاری، از نظر کارکرد و از نظر تحرک موتور دسته بندی می شود:
بر اساس کارکرد، دو دسته کارگاهی و صنعتی را داریم. مدل های کارگاهی برای تولید انبوه مناسب نیستند و در آنها نجار طرح مورد نظر را پیاده کرده و به کمک علامت گذاری ها و اهرم ها شیار را چشمی به وجود می آورد. مدل های صنعتی اما برای کارخانجات بزرگ به کار می رود و به کمک آنها می توان به صورت کامپیوتری شیارهایی را در ابعاد مختلف ایجاد کرد.
از نظر تحرک موتور، این نوع ابزارها دارای دو دسته موتور ثابت و موتور متحرک هستند. نوع موتور ثابت به سه نظام متصل و ثابت است، اما صفحه میز کار آن حرکت می کند. صفحه کارگیر در این نمونه با دو اهرم جابه جا می شود که به کمک موتورهای الکتریکی نیز قابل انجام است. در مدل های موتور متحرک، میز کار ثابت بوده و این موتور متصل به سه نظام است که حرکت می کند. بسته به اینکه کدامیک مد نظر شما باشند، با سبک کارهایی روبرو هستید که گرچه متفاوت هستند، همچنان اصول مشابهی را رعایت می کنند. مهمترین این اصول نحوه کارکرد بر اساس اجزای اصلی است که در ادامه به آن می پردازیم.
اجزای اصلی مته کم کن
همان طور که گفتیم این وسیله برای ایجاد کام و زبانه به کار می رود. این کار به کمک دو قطعه صورت می گیرد:
- مته گرد مشابه مته مارپیچ
- قلم چهارگوش تعبیه شده حول مته
مته مرکزی متریال داخل سوراخ را تخلیه کرده و به علت فرمی که دارد قادر نیست براده ها را از گوشه کار بیرون بکشد. در این مرحله قلم چهارگوش کمک می کند که براده ها استخراج شده و برش صاف و تمیز شود. به طور کلی، کار قلم هدایت براده ها به سمت مته برای بیرون کشیدن آنهاست.
مته کم کن دارای شفت های ۶، ۹، ۱۵ و ۱۹ میلیمتری است، گرچه کاربرد قطر ۱۵ میلیمتری بیشتر از بقیه است و قطر ۱۹ میلیمتری در دریل های فوق سنگین کاربرد دارد. ارتفاع این قطعه نیز به عمق سوراخ کام بستگی پیدا می کند.
در ادامه به مهمترین نکته های استفاده از این مته می پردازیم.
نکات استفاده از مته کم کن
- تیز نگه داشتن قلم اهمیت فراوانی دارد، چون قلم کند حرارت تولید می کند و گرمای زیاد از حد می تواند به مته مرکزی، قطعه کار و حتی دستگاه آسیب وارد کند. به کمک سنگ مخروطی می توانید کار تیز کردن قلم را به راحتی انجام دهید.
- روغن کاری قطعات را فراموش نکنید. روغن کاری اجزای متحرک این دستگاه می تواند از سایش آنها و تولید صداهای گوشخراش و آزاردهنده جلوگیری کند. با این حال، دقت کنید که از روان کننده های روغنی یا سیلیکونی استفاده نکنید. وکس خمیری و روان کننده آیروسل خشک بهترین گزینه ها برای این کار به شمار می روند.
- همواره حین کار تلاش کنید سری را با فنس تراز کنید. این کار را می توانید به کمک یک گونیا انجام دهید.
- اصول دریل کاری را فراموش نکنید. این اصول مطرح می کنند که سوراخ های کام نباید کنار هم و بدون فاصله ایجاد شوند، چون امکان لغزش ابزار به سمت قسمت های برش خورده و در نتیجه تخریب قطعه کار وجود دارد.
- ایمن ترین روش ایجاد کام، سوراخ کردن دو طرف ابتدایی و انتهایی آن است. سپس می توانید داخل آن را با کمی اصله از اندازه های علامت زده شده برش دهید و قسمت های باقی مانده را سوراخ کنید.
